Αναλύσεις δείγματος του αίματος, που δίνουν πληροφορίες για τα κύτταρα, τις πρωτεiνες, τις χημικές ουσίες, τα αντιγόνα, τα αντισώματα και τα αέρια που περιέχει. Επειδή το αίμα είναι το κυριότερο μεταφορικό σύστημα του σώματος, τέτοιες εξετάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέθοδοι ελέγχου της φυσιολογικής λειτουργίας βασικών οργάνων, καθώς και της αναπνευστικής λειτουργίας, της ορμονικής ισορροπίας, του συστήματος ανοσίας και του μεταβολισμού.
ΤΥΠΟΙ Οι εξετάσεις του αίματος είναι τριών τύπων. ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ Αφορούν την εξέταση των έμμορφων στοιχείων του αίματος από άποψη αριθμού, σχήματος, μορφολογίας και τον έλεγχο των παραγόντων της πήξης. Οι σπουδαιότερες είναι η γενική εξέταση αίματος, το αιματολογικό παρασκεύασμα και οι εξετάσεις πηκτικότητας του αίματος. ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ Εξετάσεις προσδιορισμού των χημικών συστατικών του αίματος, π.χ. του νατρίου, του καλίου, του ουρικού οξέος, της ουρίας, των βιταμινών, των αερίων, των τροφών που έχουν πεφθεί και των φαρμάκων. (βλ. Οξεοβασική ισορροπία, Νεφρικής λειτουργίας, εξετάσεις της, Ηπατικής Λειτουργίας, εξετάσεις της). ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ Αναζήτηση στο αίμα μικροοργανισμών, όπως μικροβίων, ιών και σωματιδίων ιών, μυκήτων, παρασίτων και αντισωμάτων εναντίον αυτών (βλ. Καλλιέργεια).
ΤΡΟΠΟΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ Η θέση από την από την οποία μπορεί να ληφθεί ευκολότερα για εξέταση φλεβικό αίμα είναι η καμπτική επιφάνεια του αγκώνα. Μετά από περίδεση του βραχίονα παρακεντείται η φλέβα με βελόνα και απορροφάται αίμα σε σύριγγα. Η δυσφορία που προκαλείται είναι μικρή. Οι εξετάσεις είναι δυνατό να απαιτήσουν τη λήψη μέχρι και 20 ml αίματος. Επειδή όμως η κυκλοφορία περιέχει 4 –5 λίτρα, η απώλεια αυτής της μικρής ποσότητας δεν έχει επιβλαβείς επιπτώσεις. Αν χρειάζονται μόνο λίγες σταγόνες, μπορούν να ληφθούν με νύξη της ράγας του δακτύλου. Για μερικές εξετάσεις απαιτείται αρτηριακό αίμα, που λαμβάνεται από αρτηρία του καρπού ή της βουβωνικής χώρας. Η αιμοληψία αυτής της μορφής είναι πιο δύσκολη και προκαλεί πόνο. Το δείγμα μπορεί να αφεθεί να πήξει, οπότε χρησιμοποιείται για εξετάσεις ο διαυγής ορός του αίματος, ή να αναμιχθεί με αντιπηκτικό, οπότε γίνεται δυνατή η εξέταση των κυττάρων του αίματος και των παραγόντων της πήξης. Μετά από την αιμοληψία, το αίμα αποστέλλεται στο εργαστήριο όπου μπορούν να εκτελεστούν μία ή περισσότερες από τις εκατοντάδες διαθέσιμες εξετάσεις. Σε μερικά εργαστήρια χρησιμοποιούνται σύγχρονοι αυτόματοι αναλυτές με ηλεκτρονικό υπολογιστή, με τους οποίους από ένα μικρό δείγμα αίματος εκτελούνται πολλές διαφορετικές εξετάσεις ταυτόχρονα. Στο γραπτό αποτέλεσμα, οι τιμές που βρίσκονται συγκρίνονται με τις αποδεκτές ως φυσιολογικές για την κάθε συγκεκριμένη εξέταση. Κάθε εργαστήριο έχει τα δικά του φυσιολογικά όρια, που εξαρτώνται από τη μέθοδο και τα αντιδραστήρια και, μερικές φορές, από το φύλο και την ηλικία του ασθενούς.
|