Ομάδα εξειδικευμένων κυττάρων που παράγουν και απελευθερώνουν χημικές ουσίες χρήσιμες στον οργανισμό, όπως είναι οι ορμόνες και τα ένζυμα, Οι αδένες διακρίνονται σε δύο κύριους τύπους: τους ενδοκρινείς και τους εξωκρινείς. Οι ενδοκρινείς αδένες δεν έχουν εκφορητικούς πόρους και, γι’αυτό, απελευθερώνουν το έκκριμά τους κατευθείαν μέσα στη κυκλοφορία του αίματος, παραδείγματα αποτελούν η υπόφυση, ο θυρεοειδής αδένας και τα επινεφρίδια. Τα όργανα – στόχοι (εκείνα στα οποία επιδρά το έκκριμα) μπορεί να βρίσκονται μακριά από τους ενδοκρινείς αδένες μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Οι εξωκρινείς αδένες έχουν εκφορητικούς πόρους και απελευθερώνουν το έκκριμά τους είτε στην επιφάνεια του δέρματος είτε σε κάποιο κοίλο ανατομικό όργανο, όπως στο στόμα ή στον πεπτικό σωλήνα, παραδείγματα τέτοιων αδένων αποτελούν οι σμηγματογόνοι, που εκκρίνουν το σμήγμα στην επιφάνεια του δέρματος, και οι σιαλογόνοι αδένες.Ως αδένες αναφέρονται μερικές φορές και τα αθροίσματα κυττάρων που λεμφικού συστήματος, οι λεμφαδένες. Υπό αυστηρή έννοια, η χρήση αυτού το όρου είναι λανθασμένη διότι οι λεμφαδένες (ή λεμφογάγλια) δεν εκκρίνουν χημικές ουσίες. Πάντως, αυτά τα ανατομικά μορφώματα απελευθερώνουν λευκοκύτταρα, τα οποία παίζουν σπουδαίο λόγο στη άμυνα κατά των λοιμώξεων και στις αλλεργικές αντιδράσεις.
|