Μέθοδος ακτινογραφικής απεικόνισης των αιμοφόρων αγγείων μετά από πλήρωσή τους με σκιαγραφική (αδιαπέραστη από ακτίνες Χ) ουσία.
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Η αγγειογραφία χρησιμοποιείται για τη διαπίστωση της παρουσίας νοσημάτων που αλλοιώνουν την μορφολογία του αυλού των αιμοφόρων αγγείων. Τέτοιες παθήσεις είναι τα ανευρύσματα (εξασθένηση του αγγειακού τοιχώματος και διάταση του αγγείου) και η αγγειακή στένωση ή απόφραξη από αθήρωμα (εναποθέσεις λίπους) ή θρόμβο ή έμβολο (πήγμα). Η αγγειογραφία χρησιμοποιείται επίσης για τη διαπίστωση αλλοιώσεων της μορφολογίας των αγγείων που αιματώνουν νεοπλάσματα και όργανα τα οποία έχουν υποστεί κακώσεις. Παρατηρώντας την παθολογική διάταξη των αγγείων, ο γιατρός μπορεί να εκτιμήσει την έκταση της πάθησης και να σχεδιάσει ανάλογα τη θεραπεία.
ΤΥΠΟΙ Αγγειογραφία των καρωτίδων (καροτιδογραφία) εκτελείται μερικές φορές σε ασθενείς που παρουσιάζουν παροδικές ισχαιμικές κρίσεις (συμπτώματα εγκεφαλικού επεισοδίου που διαρκούν λιγότερο από 24 ώρες) για να διαπιστωθεί αν υπάρχει απόφραξη ή σημαντικού βαθμού στένωση κάποιας καρωτίδας αρτηρίας (οι καρωτίδες περνούν από τον τράχηλο και αιματώνουν τον εγκέφαλο). Η εγκεφαλική αγγειογραφία χρησιμοποιείται με σκοπό την διαπίστωση της παρουσίας ενδοεγκεφαλικού ανευρύσματος ή την υποβοήθηση της απεικόνισης εγκεφαλικών νεοπλασμάτων Πριν από επεμβάσεις. Η αγγειογραφία των στεφανιαίων αρτηριών (στεφανιογραφία), η οποία συχνά συνδυάζεται με καρδιακό καθετηριασμό, εκτελείται για να εντοπισθούν οι θέσεις στένωσης ή απόφραξης των αρτηριών, που μπορεί να αντιμετωπισθεί με στεφανιαία παράκαμψη ή αρτηριοπλαστική με αεροθάλαμο.
ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ Η έγχυση της σκιαγραφικής ουσίας στο αγγείο που πρόκειται να εξετασθεί, συνήθως πραγματοποιείται από λεπτό (εύκαμπτο, πλαστικό) καθετήρα που εισάγεται στη μηριαία αρτηρία αντίστοιχα προς τη βουβωνική χώρα, στη βραχιόνια αρτηρία λίγο ψηλότερα από τον αγκώνα, ή στις καρωτίδες που ανέρχονται στον τράχηλο. Για να εισαχθεί ο καθετήρας, το δέρμα και οι ιστοί γύρω από την αρτηρία αναισθητοποιούνται με τοπικό αναισθητικό και μετά εισάγεται βελόνα από το δέρμα στην αρτηρία. Από τον αυλό της βελόνας εισάγεται ένα μεγάλου μήκους λεπτό σύρμα με μαλακό άκρο, μετά αφαιρείται η βελόνα και από το εξωτερικό άκρο του σύρματος προωθείται ο καθετήρας μέσα στο αγγείο. Το ρύγχος του καθετήρα προωθείται, κάτω από το ακτινολογικό έλεγχο, προς το αγγείο που πρόκειται να εξετασθεί. Ακολουθεί η έγχυση της σκιαγραφικής ουσίας και η γρήγορη λήψη των ακτινογραφιών (ή κινηματογράφηση με ακτινολογικό φιλμ) ώστε να είναι δυνατή η μελέτη της πορείας της σκιαγραφικής ουσίας μέσα στα αγγεία. Η αγγειογραφία μπορεί να απαιτήσει χρόνο από μερικά, μόλις, λεπτά μέχρι δύο η τρεις ώρες.
ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ Πρόκειται για τύπο αγγειογραφίας στην οποία χρησιμοποιούνται μέθοδοι επεξεργασίας των εικόνων με ηλεκτρονικό υπολογιστή. Μ’αυτόν τον τρόπο αφαιρούνται ή απομακρύνονται οι μη επιθυμητές πληροφορίες βάθους (background) και αφήνονται μόνο οι εικόνες των μελετώμενων αγγείων. Η μέθοδος αυτή κάνει δυνατή τη χρησιμοποίηση πολύ μικρότερης ποσότητας σκιαγραφικής ουσίας (που μερικές φορές χορηγείται ενδοφλεβίως) και άρα σχετικά ασφαλέστερη την εκτέλεσή της, σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις δεν χρειάζεται άμεση έγχυση της σκιαγραφικής ουσίας σε αγγεία απρόσιτα στον καθετήρα. Παρ’όλα αυτά, οι λεπτομέρειες που εξασφαλίζει η μέθοδος δεν είναι πάντοτε τόσο καλές όσο εκείνες που απεικονίζονται στη συμβατική αγγειογραφία.
ΚΙΝΔΥΝΟΙ Η σκιαγραφική ουσία συνήθως προκαλεί ένα αίσθημα θερμότητας που διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα και μπορεί να γίνει εντονότερα αισθητό στο μέρος του σώματος στο οποίο γίνεται η ένεσή της. Σοβαρότερη παρενέργεια αποτελεί η αλλεργία στη σκιαγραφική ουσία, αλλά με τα νεότερα σκευάσματα ο κίνδυνος βαριάς αντίδρασης είναι μικρότερος από 1:80.000 εξετάσεις. Στη θέση της έγχυσης είναι δυνατό να προκληθεί βλάβη του αγγείου, όπως και κατά μήκος της διαδρομής του καθετήρα η στη θέση της εισαγωγής της βελόνας. Η ψηφιακή αφαιρετική αγγειογραφία συνοδεύεται από σημαντικά λιγότερους κινδύνους διότι δεν απαιτεί προώθηση του καθετήρα σε μεγάλη απόσταση μέσα στα αγγεία και, έτσι, οι πιθανότητες βλάβης η απόφραξης τους μειώνονται.
ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Στη διάρκεια των λίγων τελευταίων ετών, οι αγγειογραφικές μέθοδοι έχουν προσαρμοσθεί ώστε να επιτρέπουν όχι μόνο τη διάγνωση αλλά και ορισμένους τύπους θεραπείας με τους οποίους σε νευρικές περιπτώσεις δεν υπάρχει πλέον ανάγκη χειρουργικής επέμβασης. Για παράδειγμα, η πλήρωση με αέρα μικρών αεροθαλάμων προσαρμοσμένων στο ρύγχος ενός καθετήρα επιτρέπει τη διεύρυνση στενωμένων ή αποφραγμένων τμημάτων μιας αρτηρίας (πλαστική με αεροθάλαμο), η εισαγωγή διαφόρων υλικών μπορεί να μειώσει ή να διακόψει τη αιμάτωση ενός νεοπλάσματος (βλ. Εμβολή, θεραπευτική) και η εισαγωγή φαρμάκων κατευθείαν μέσα στα αγγεία συγκεκριμένων οργάνων επιτρέπει την επίσχεση της αιμορραγίας τους ή τη θεραπευτική αντιμετώπιση διαφόρων νεοπλασμάτων.
ΑΓΓΕΙΟΔΙΑΣΤΑΛΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Ομάδα φαρμάκων τα οποία προκαλούν αγγειοδιαστολή. Στα αγγειοδιασταλτικά φάρμακα περιλαμβάνονται οι αναστολείς του ενζύμου μετατροπής της αγγειοτενσίνης, οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου, τα νιτρικά (και νιτρώδη) και τα συμπαθητικολυτικά φάρμακα.
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Τα αγγειοδιασταλτικά φάρμακα χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση διαταραχών οι οποίες προκαλούν παθολογική στένωση των αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα την ελάττωση της αιμάτωσης και. Άρα, της οξυγόνωσης των ιστών. Τέτοιες διαταραχές είναι η στηθάγχη (θωρακικός πόνος λόγω ανεπαρκούς αιμάτωσης του μυοκαρδίου) και η περιφερειακή αγγειοπάθεια. Αγγειοδιασταλτικά φάρμακα χρησιμοποιούνται επίσης εναντίον της υπέρτασης (υψηλής πίεσης του αίματος) και της καρδιακής ανεπάρκειας (ελαττωμένης απόδοσης της καρδιακής αντλίας), και ορισμένα, μερικές φορές, στη θεραπεία της γεροντικής άνοιας, της οποίας όμως τα συμπτώματα σπάνια βελτιώνουν.
ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Τα αγγειοδιασταλτικά φάρμακα διευρύνουν τα αιμοφόρα αγγεία προκαλώντας χάλαση του μυϊκού χιτώνα του, οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου και τα νιτρικά επιδρούν κατευθείαν στο μυiκό χιτώνα, τα συμπαθητικολυτικά αναστέλλουν τα νευρικά σήματα που διεγείρουν τη συστολή των μυiκών ινών. Και οι αναστολείς του ενζύμου μετατροπής της αγγειοτενσίνης (ACE) εμποδίζουν τη δραστηριότητα του ενζύμου στο αίμα, μειώνοντας έτσι την παραγωγή αγγειοτενσίνης ΙΙ (χημικής ουσίας που προκαλεί αγγειοδιαστολή).
ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Όλα τα αγγειδιασταλτικά φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν εξάψεις, κεφαλαλγίες, ζάλη, λιποθυμία και οίδημα των σφυρών.
|