Απουσία σπερματοζωαρίων από το σπέρμα. Σημαντικό αίτιο στείρωσης του άνδρα. Η αζωοσπερμία μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητη. Πιστεύεται η συχνότητά της μεταξύ των ανδρών περίπου 1%.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Η συγγενής αζωοσπερμία μπορεί να οφείλεται σε ανωμαλία των χρωμοσωμάτων, π.χ. σε σύνδρομο Klinefelter (παρουσία υπεράριθμου χρωμοσώματος του φύλου), σε κρυψορχία, σε απουσία σπερματικών πόρων (των σωλήνων που μεταφέρουν τα σπερματοζωάρια από τους όρχεις στις σπερματοδόχους κύστες – όπου εναποθηκεύονται τα σπερματοζωάρια ως τη στιγμή της εκσπερμάτισης) ή σε ινοκυστική νόσο, γενετική διαταραχή των πνευμόνων και του παγκρέατος η οποία, όμως, μπορεί να προκαλέσει και η ορχίτιδα λόγω παρωτίτιδας, αλλά τις περισσότερες φορές παράγεται μικρός αριθμός παθολογικών σπερματοζωάριων. Σε μερικές περιπτώσεις αρρένων παιδιών δεν εμφανίζεται η εφηβεία, συνήθως διότι η υπόφυση παράγει ανεπαρκή ποσότητα θυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH), η οποία είναι απαραίτητη για την παραγωγή σπερματοζωαρίων. Σε άλλες περιπτώσεις η εφηβεία εμφανίζεται, αλλά οι όρχεις δεν λειτουργούν σωστά. Και αυτή η κατάσταση είναι επίσης δυνατό να προκαλέσει αζωοσπερμία. Το συχνότερο αίτιο αζωοσπερμίας στη μετέπειτα ζωή είναι η εκτομη΄του σπερματικού πόρου – επέμβαση στείρωσης που συνιστάται σε διατομή και απολίνωση των σπερματικών πόρων. Ένα άλλο αίτιο είναι η απόφραξη των πόρων, που μπορεί να αποτελεί συνέπεια σεξουαλικά μεταδιδόμενης νόσου, φυματίωσης ή χειρουργικής επέμβασης στη βουβωνική χώρα (συνήθως για ανάταξη κήλης ή μετακίνησης των όρχεων στο όσχεο σε περίπτωση κρυψορχείας). Αζωοσπερμία είναι επίσης δυνατό να παρατηρηθεί λόγω προσωρινής ή μόνιμης διακοπής της παραγωγής σπερματοζωαρίων από τους όρχεις. Αυτό μπορεί να προκληθεί μετά από ακτινοθεραπεία, τυχαία ακτινοβολία, θεραπεία με ορισμένα φάρμακα (ιδιαίτερα αντινεοπλασματικά και το αντιδιαρροiκό σουφλασαλαζίνη) και μακροχρόνια έκθεση στη θερμότητα, σε εντομοκτόνα και σε βιομηχανικές χημικές ουσίες. Σε μερικές, τέλος, περιπτώσεις η παραγωγή σπερματοζωαρίων διακόπτεται οριστικά για άγνωστους λόγους.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η διάγνωση τίθεται με την αναζήτηση σπερματοζωαρίων σε δύο τουλάχιστον δείγματα σπέρματος, με χρονική μεταξύ τους απόσταση ενός μήνα. Άλλες εξετάσεις αποβλέπουν στη διαπίστωση ή επιβεβαίωση του αιτίου. Επίσης στο αίμα αναζητούνται ενδείξεις χρωμοσωματικών ανωμαλιών ή προσδιορίζονται οι συγκεντρώσεις της FSH. Το φυσιολογικό αποτέλεσμα της βιοψίας ορχικών κυττάρων είναι ένδειξη απόφραξης, της οποίας, η θέση μπορεί να βρεθεί με ακτινολογικές εξετάσεις.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ Οι ενέσεις FSH είναι δυνατό να προκαλέσουν την εμφάνιση της εφηβείας και η χειρουργική επέμβαση μπορεί μερικές φορές να επιτύχει τη διάνοιξη σπερματικών πόρων που έχουν αποφραχθεί λόγω λοίμωξης. Οι περισσότερες από τις άλλες περιπτώσεις αζωοσπερμίας είναι ανίατες και όσοι από τους άνδρες με αζωοσπερμία επιθυμούν να γίνουν πατέρες πρέπει να καταφύγουν στην τεχνητή σπερματέγχυση ή στην υιοθεσία.
|